Bu aralar blog için yeni bir şeyler yazamadım. Halbuki bu tarifi neredeyse bir ay önce hazırlamıştım. O zamanlar yazdı. Hava, fırının sıcaklığını kaldıramayacak kadar sıcaktı. :)) Bir hamburgeri kan ter içinde yemek ne demek bilir misiniz? Hele ki her ısırıkta ağızda yayılan Sriracha’nın acısı sıcakları daha da sıcak yapınca. Tatlı Patatesli Vegan Burger tarifi için havanın soğumasını beklemek çok iyi oldu. Çünkü fırınımız uzun süre yanacaktı!
Neden Vegan?
Hayır. Henüz vegan değilim. Olabileceğimi de sanmıyorum. Ama uzun zaman almayacak bir tarihe kadar Vejetaryen olma ihtimalim yüksek. İkisi devamlı karıştırılan kavramlar biliyorum. İkisi de et yemiyor. Ancak Veganlar hayvanlardan üretilen hiçbir şeyi tüketmiyor. Yani yumurta, süt, yoğurt gibi. Sütü zaten içmiyorum ama yoğurt ve yumurtasız nasıl yaşanır emin değilim.
Neden et yemeyelim? Vejetaryenliği halen hayvan sevgisi veya hayvan hakları koruyucuları zannedenler var. Bu aslında tahmin ettiklerimizden de çok geniş bir kavram. Öncelikle yediğimiz hayvanlar televizyonda gördüğümüz kırlarda dolaşan neşeli inekler, koyunlar değiller. Hayata geldikleri andan itibaren garip kimyasallar ve antibiyotikler yedirilen garip canlılar. Sindirim sistemimiz (özellikle bağırsaklar) otçul hayvanlarınkine benzer. Eti sindirsek de aslında otçul bir tür olarak yaratıldık. Et yiyenlerin kabızlık, kolon kanseri, meme kanseri, hemoroid, hazımsızlık ve yüksek tansiyon gibi hastalıklara daha sık yakalandığı ve kalp krizi riskini de arttırdığı bilinmekte. Ette bulunan hormon ve kimyasalların insan bedenine işlemesi, etin virüs ve mikrop içermesi yanında kanserojen olması önemli sağlık etmenleridir.
Şimdi neden Vejetaryen olalım sorusunun benim için asıl cevabına gelelim.
Dünyada tarım alanlarının çoğunun insanları beslemek için değil de hayvanları beslemek için kullanıldığını biliyor musunuz? İnsanoğlu, ürettiği her bitkiyi tüketse dünyada açlık sorunu diye bir şey olmayacaktı. İklim değişikliği çok hızlandı. Bunun sebebi sadece sanıldığı gibi şehirleşme, egzoz veya fabrika atıkları değil. En büyük pay; hayvancılık.
Büyük baş hayvanlar bizim 4 katımız kadar azot salınımı yaparlar. Bu da bir mezbaha hayvanın atmosfere ciddi bir iş çıkardıklarını gösterir. Ayrıca onları beslemek için ayırdığımız tarım arazileri şaşırtacak kadar büyük. 10 dönümlük bir arazide sadece 5 kişiye yetecek kadar sığır eti üretilirken 60 kişiye yetecek kadar buğday üretilebilir. Her yıl sığır ve inek yetiştiriciliğine yer açabilmek için ormanlar yakılıyor. Orman yangınları azot salınımına en çok katkı sağlayan bir diğer şey. Dünya’nın akciğerleri yağmur ormanları, hamburgerimizin arasına koyacağımız köfte için yok ediliyor. Yine her yıl yüzlerce hayvan türü yağmur ormanlarının tahribatı yüzünden yok oluyor.
Hayvan yetiştiriciliğinin bir diğer tükettiği şey ise; tatlı su kaynakları. Afrika’da temiz su kullanabilmek için onlarca kilometre su taşımak zorunda kalan insanları düşündükçe sadece et tüketimi yüzünden harcanan kaynaklar çok can sıkıyor. Amerika gittikçe şişmanlarken, hayvanlarına sağladıkları kadar tahıl sattığı Afrika gittikçe zayıflıyor. Dünya daha çok dengesizleşiyor. Atmosfer giderek bozuluyor ve insanlar tükettikleri kadar üretmiyor. Mezbahalardaki hayvanlar mutsuzluk ve dehşet içinde öldürülüp tabağımıza geliyor. Nefes alan, gören, işiten ve duyguları olan bir canlının, son bir saatinde korku içinde kanla yıkanmış bir odaya itilip parçalanmayı bekletilmesi insanlık dışıdır.
Son olarak; izlemeniz için tavsiye edeceğim bir film var. İsmi: Okja. Sistemi ve günümüz üretim/tüketim çılgınlığını eleştiren film Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye için yarıştı. Güzel bir anlatımı ve mesajı var. Fırsat bulursanız mutlaka izleyin.
İşte bu tarif, bu yüzden ”Vegan Burger”. Daha önceki vegan tariflerim gibi, lezzetini asla küçümsememelisiniz. Çok ciddiyim. :))
İçine konulan malzemenin (özellikle siyah fasulye) iyice ezilmiş olduğuna emin olun. Benimkiler biraz az ezilmiş :)) Bir diğer dikkat konusu, tatlı patates normal patatese göre daha çabuk çürüyor. Aman dikkat, tarifi yapacağım diye aldığınız tatlı patatesleri başı boş bırakmayın. Halen pahalılığından bir şey kaybetmemiş olduklarından içiniz yanmasın. :)) Ayrıca tatlı patatesin çok zengin lif ve beta karoten kaynağı olduğunu bilelim ki yedikçe antioksidan özelliğiyle tazeleneceğimizi de hatırlayalım. ;)) Diğer tüm iyi ve fayda sağlayan özelliklerini yazının bilgi sağlama ortalamasını aşmamak için saymıyorum. Bu yazıda yeterince sağlam bilgi var. ;))
MALZEMELER
Vegan Burger İçin;
- 2 adet Tatlı Patates (
- 1 su bardağı Siyah Fasulye (haşlanmış)
- 1/2 su bardağı pirinç veya kinoa (haşlanmış)
- 4 -5 dal yeşil soğan (ince doğranmış)
- 1 yemek kaşığı zeytinyağ
- tuz, karabiber, toz paprika
Ayrıca;
- Kırmızı soğan (yuvarlak doğranmış)
- Marul
- Fesleğen
- Guinness Sos
- Sriracha
HAZIRLANIŞI
- Önceden 200 derecede fırınladığınız tatlı patatesleri ezin.
- Siyah fasulye ve pirinci de iyice ezin.
- Tüm malzemeleri karıştırıp, yuvarlak köfteler haline getirin ve fırın tepsisine dizin.
- 35-45 dakika boyunca fırında pişirin. Ne kadar çok fırında tutarsanız o kadar daha sıkılaşıp sertleşecektir.
- Malzemeleri hamburger ekmeğine dizin, sosları dökün ve afiyetle yiyin.
Fotoğraflar: Tuğçe Tüzün – Yiğit Ali Tüzün